“Ο Δρομέας” του Κώστα Βαρώτσου - Η φουτουριστική απόδοση της αέναης διαδρομής του σύγχρονου ανθρώπου - Της αγιογράφου, κριτικού βιβλίου-τέχνης Μαριλένας Φωκά (ΜΑ)
Ο Δρομέας του Κώστα Βαρώτσου είναι ένα γλυπτό το οποίο έχει αφήσει το στίγμα του στο δημόσιο χώρο. Ο Κώστας Βαρώτσος (1955) είναι αρχιτέκτων, γλύπτης και καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο Δρομέας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του με δημόσιο χαρακτήρα.
Την γλυπτική στο δημόσιο χώρο την χαρακτηρίζει η μονιμότητα, έχει συχνά σύνδεση με την ιστορία, έντονο και ποικίλο υπομνηστικό χαρακτήρα «ως τοπίο μνήμης» και παράλληλα εκφράζει την εποχή και την ιδεολογία που διακατέχει το κοινωνικό σύνολο την εποχή κατασκευής της. Επίσης, έχει αποστολή διαπαιδαγωγική και ψυχαγωγική με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Στην πλατεία Ομονοίας τοποθετήθηκαν με ανάλογη χρήση, τα γλυπτά των καταξιωμένων δημιουργών Ζογγολόπουλου και Βαρώτσου από το 1958-2001.
Το 1988 τοποθετήθηκε στο χώρο με αρχικό στόχο τον ένα μήνα, το γλυπτό Δρομέας του Κώστα Βαρώτσου μετά από διαγωνισμό της εταιρείας «Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων» αφού πρώτα εκπροσώπησε την Ελλάδα το 1987 στην ΧΙΧ Biennale στο Σάο Πάολο.
O Δρομέας επιλέχθηκε το 1988 στα πλαίσια της καλλιτεχνικής δράσης του Δήμου Αθηναίων «Δρώμενα» επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ και αντιδημαρχίας Σταύρου Ξαρχάκου. Το ύψος του ξεπερνάει τα 8 μ.και το υλικό κατασκευής του είναι κυρίως το γυαλί συναρμοσμένο με σίδερο. Το γυαλί, αγαπημένο υλικό του Βαρώτσου- τοποθετήθηκε σε επάλληλες στρώσεις. Το γλυπτό με τα ασαφή όρια αποκεικόνιζε με έντονα φουτουριστική τεχνοτροπία έναν άνθρωπο σε κίνηση με έναν τρόπο που παραπέμπει σε σκαρίφημα.
Η δύσκολη κατασκευή του λόγω του βάρους των υλικών του απέτησε μελέτη στατικότητας καθώς το σώμα του ανθορπόμορφου όντος κινείται με κλίση προς τα εμπρός ξεφεύγοντας από τον άξονα ισορροπίας του. Τα έργα της δημιουργίας του Μετρό στην Ομόνοια αλλά και προβλήματα στατικότητας μετά από κάποιο χρονικό διάστημα του γλυπτού επέβαλλαν την αφαίρεσή του από την Πλατεία Ομόνοιας. Η καλλιτεχνική τοποθέτηση του Βαρώτσου ήταν το τρίπτυχο Γή –Ουρανός- Θάλασσσα.
Η αρχική ονομασία που προτάθηκε ήταν Ξένος αλλά επικράρτησε η ονομασία Ο Δρομέας που απεικόνιζε τον σύγχρονο προβληματισμό του ανθρώπου ευρισκόμενου σε άεναη κίνηση απαντώντας στο ερώτημα «πότε ήρθες; Πότε φεύγεις; » ο οποίος στη σύγχρονη πραγματικότητα μεταλλάχθηκε σε «δρομέα» που περνούσε από το κεντρικό σημείο αναφοράς της πρωτεύουσας, την Ομόνοια. Ο Δρομέας δύναται να συσχετισθεί με το ρηθέν «γυαλιά καρφιά» στη ζωή κάποιου και η «αναπόφευκτη φυγή» του Δρομέα κατά την εναρκτήρια ομιλία της τοποθέτησής του ή κατά τη γνώμη μου και με μεταφυσικές προεκτάσεις του μάταιου της συνεχούς κίνησης σχετικές με τη ματαιότητα της ανθρώπινης φύσης.
Η παραμονή του Δρομέα στην Πλατεία Ομονοίας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η μη εξοικίωση των κατοίκων με τη μοντέρνα γλυπτική δημιουργήσαν ποικίλλες αντιδράσεις.Έτσι, το εν λόγω γλυπτό μετακόμισε μπροστά από το Hilton όπου με την εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμό αναδεικνύεται ιδιαίτερα. Η πρόταση της υπουργού το 2018 πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά να μεταφερθεί το άγαλμα του Βαρώτσου στα Σκόπια και να εγκατασταθεί στη θέση του ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν υλοποιήθηκε καθώς ο καλλιτέχνης που έχει τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του αρνήθηκε. O πολιτικός επιστήμονας -ιστορικός τέχνης, Λεόντιος Πετμεζάς έχει επισημάνει σε κριτική προσέγγιση του για τον Δρομέα του Βαρώτσου: «Ενδόμυχες σκέψεις και αποτυπώσεις εννοιών κυριαρχούν στο συγκεκριμένο τεράστιο γυάλινο έργο του καλλιτέχνη .
Παρατηρώντας το ανακαλύπτουμε την ευφόσυνη διάθεση που προβάλει απέναντι σε αισθαντικές καταστάσεις και θρυλικές ιχνηλασίες. Σταδιακά περιδιαβαίνουμε σε μια παρέμβαση με ακατάβλητη γοητεία και προς τα μονοπάτια μιας ενδότερης ανάλυσης.
Με προδιαγραφές ενδοσκοπικής μελέτης ο Βαρώτσος αναλύει τα στοιχεία της υπάρχουσας πραγματικότητας και της καθημερινότητας τονίζοντας το μεγαλείο της δυναμικότητας και της υπέρβασης . Με δεινότητα διαγράφει και ενσαρκώνει ευπρόσδεκτα την διακριτικότητα της υπεροχής .Δικαιώνει την εξερεύνηση της πλαστικότητας που εμπεριέχει η μεταβατικότητα σε διαστάσεις .»
(Πηγή :Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ)
