Οδοιπορικό της "ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ" στον καταυλισμό προσφύγων στην Ειδομένη

To απόγευμα της περασμένης Τετάρτης, η πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Βέροιας μας ενημερώνει για την πρωτοβουλία συναδέλφου της, να συγκεντρώσει είδη πρώτης ανάγκης, που θα προωθηθούν στην Ειδομένη. Επικοινωνούμε με τον ίδιο, του δηλώνουμε το ενδιαφέρον να συμμετάσχουμε στην προσπάθεια αυτή και μας θέτει έναν όρο. Στη δημοσιογραφική κάλυψη αυτής της αποστολής να μη γίνει αναφορά στο πρόσωπό του. «Κοιτάξτε να δείτε. Δεν το κάνω για προβολή, εξάλλου δεν είμαι μόνος, καθώς κι άλλοι συνάδελφοι, στους οποίους απευθύνθηκα, δήλωσαν «παρόντες». Η εικόνα του βρέφους, που η μάνα του το λούζει έξω από τη σκηνή, μ' έχει στοιχειώσει, δεν μ' αφήνει να κοιμηθώ», μας λέει. Η προετοιμασία ξεκινά και απαιτεί εντατικούς ρυθμούς, καθώς η αναχώρηση για Ειδομένη έχει προγραμματισθεί για την Κυριακή και ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας, φαντάζει λίγος. Επιδιδόμαστε σ' έναν αγώνα δρόμου, ενημερώνουμε φίλους και γνωστούς και ζητάμε τη βοήθειά τους. Αρχίζει τότε μία σειρά «τυχαίων» γεγονότων, που μας προβληματίζει. Την ίδια ημέρα επικοινωνεί μαζί μας φίλη, που διατηρεί μίνι – μάρκετ, για να μας διαθέσει προϊόντα, που η συσκευασία τους έχει καταστραφεί κατά τη μεταφορά, ώστε να τη διαθέσουμε σε οικογένειες με οικονομικά προβλήματα. Η ίδια δεν έχει ενημερωθεί για την προσπάθειά μας, το τηλεφώνημα είναι τυχαίο και όταν της λέμε πως θα τα κατευθύνουμε προς Ειδομένη, η προσφορά της πολλαπλασιάζεται. Την επόμενη πάλι, φίλη που και αυτή αγνοεί την προσπάθεια, ζητά να της υποδείξουμε κάποια οικογένεια που έχει ανάγκη, για να τη βοηθήσει οικονομικά εν όψει του Πάσχα. Της αναφέρουμε την περίπτωση της Ειδομένης και μας διαθέτει χρήματα για την αγορά ειδών. Την ίδια μέρα, πολύ δειλά επικοινωνούμε τηλεφωνικά με γνωστό επιχειρηματία της πόλης και ζητάμε τη συμπαράστασή του. Του είμαστε άγνωστοι και γι' αυτό του προτείνουμε να μιλήσουμε από κοντά, εκείνος όμως αρνείται. «Δεν τίθεται θέμα εμπιστοσύνης», μας λέει και μας υπόσχεται 300 ντόνατς, «για να γλυκαθούν τα παιδάκια». Με την ίδια προθυμία ανταποκρίνονται διοικήσεις κονσερβοποιείων της περιοχής, που μας διαθέτουν κονσέρβες και φρούτα. Δίπλα μας και αρτοποιοί, που χωρίς δεύτερη κουβέντα στέκονται αλληλέγγυοι. Κι ενώ όλες αυτές τις μέρες ζούσαμε με την αγωνία, αν θα καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε, σε τόσο σύντομο χρόνο τα αναγκαία, τελικά το αγροτικό όχημα που έχουμε στη διάθεσή μας, δεν επαρκεί. Αμέσως βρίσκεται λύση, καθώς φίλος επιχειρηματίας διαθέτει το βανάκι του, όπως και κουβέρτες, που ήταν από τα πρώτα είδη στη λίστα των αναγκαίων, που μας έδωσε η ΜΚΟ, στην οποία απευθυνθήκαμε. Το Σάββατο είναι ιδιαίτερα δύσκολη μέρα για τις κυρίες, που ανέλαβαν να προετοιμάσουν τα γεύματα, που θα παραδίδαμε το πρωί της Κυριακής στην Ειδομένη. Τελικά τα καταφέραμε και με τη βοήθεια της Συντεχνίας Κρεοπωλών Βέροιας, που μας διέθεσε κοτόπουλα, η Φωτεινή, η Αγγελική, η Νίτσα, η Έφη, η Κατερίνα, η Λίτσα, η Φρόσω, η Ελένη, η Ιωάννα, η Έρικα, η κυρία Ελευθερία - παρά τα 86 χρόνια που κουβαλά- μαγειρεύουν ασταμάτητα, με αποτέλεσμα να έχουμε συσκευασμένα περισσότερα από 200 γεύματα. Κάποιες άλλες φίλες έχουν αναλάβει το πλύσιμο και το σιδέρωμα των ρούχων. Στη συνέχεια όμως διαπιστώσαμε ότι η οργάνωση, στην οποία τα παραδώσαμε, ήθελε και να τα ταξινομήσουμε σε είδος. Ας το έχουν αυτό υπ' όψη, όσοι ενδιαφέρονται να προσφέρουν ρουχισμό. Σε διαφορετικά κουτιά οι μπλούζες, οι φούστες, τα παντελόνια και βέβαια χωριστά τα αντρικά, γυναικεία, παιδικά. Σάββατο απόγευμα ξεκινάμε να φορτώνουμε κάποια είδη, μας βοηθά και ο 10χρονος Νικόλας με τον αδελφό του Θανάση, που μας φέρνουν τα παιχνίδια και τα ρούχα, που δεν χρησιμοποιούν λόγω μικρού μεγέθους. Κυριακή πρωί αρχίζουμε τη φόρτωση των γευμάτων και τότε διαπιστώνουμε ότι ο χώρος δεν επαρκεί για όλα τα είδη. Αναγκαζόμαστε ν' αφήσουμε κάποια ρούχα για την επόμενη αποστολή. Το ταξίδι ξεκινά με σύμμαχο την καλοκαιρία. Γύρω στις 9 συναντάμε τους πρώτους πρόσφυγες στο βενζινάδικο έξω από το Πολύκαστρο, που λειτουργεί σαν ενδιάμεσος σταθμός, εκεί όπου δραστηριοποιείται η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Ένας μικρός 5-6 ετών μας βλέπει, καθώς φωτογραφίζουμε το χώρο και μας πλησιάζει δειλά. Κάτι λέει στη γλώσσα του, που δεν καταλαβαίνουμε και φεύγει τρέχοντας μόλις τους προσφέρουμε σοκολάτες και καραμέλες. Λίγα χιλιόμετρα μετά η πινακίδα μας προειδοποιεί πως φτάσαμε στην Ειδομένη, ένα μικρό χωριό πολύ κοντά στα σύνορα, όπου η ανθρώπινη παρουσία μειώνεται (περίπου 150 οι κάτοικοί του), όχι όμως και ο πολιτισμός. Αυτό αποδεικνύουν οι σκηνές, που επέτρεψαν κάποιοι κάτοικοι του χωριού να στήσουν οι πρόσφυγες μέσα στην αυλή τους. Αυτοί είναι οι τυχεροί, σε σχέση μ' αυτούς που βρίσκονται στον καταυλισμό της Ειδομένης, καθώς οι κάτοικοι τους επιτρέπουν να έχουν πρόσβαση στο νερό, να έχουν κάποιο υπόστεγο, ώστε να μη βρέχονται και να μπορούν να εξυπηρετούν κάποιες ανάγκες τους. Λίγο έξω από το χωριό είναι ο καταυλισμός. Μπαίνουμε σε μια άλλη πολύβουη «πόλη» με τους δικούς της κανόνες και τη δική της λειτουργία. Αστυνομικοί μας πλησιάζουν, περιεργάζονται πρόσωπα, ρωτούν το λόγο της παρουσίας μας και μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε, χωρίς να ελέγξουν τι μεταφέρουμε. Η προσέγγιση στο χώρο όπου δραστηριοποιείται η ΠΡΑΞΙΣ δεν είναι καθόλου εύκολη, καθώς δεξιά και αριστερά του δρόμου υπάρχουν αυτοκίνητα, άνθρωποι που κινούνται και σκηνές παντού. Εκατοντάδες αυτοκίνητα με ξένες πινακίδες από Σκόπια, Κροατία, Ολλανδία, Ιταλία και αλλού. Αναρωτιόμαστε αν όλοι αυτοί οι επισκέπτες ανήκουν σε κάποια ΜΚΟ ή μήπως αυτοί που πουλούν ελπίδες έφθασαν μέχρι εδώ; Δεν είναι είδηση ότι όπου υπάρχουν πρόσφυγες, διεισδύουν διακινητές. Στο βάθος συρματοπλέγματα ύψους δυο μέτρων και παντού σκηνές, σκουπίδια, στάσιμα νερά από τις έντονες βροχοπτώσεις των προηγούμενων ημερών. Στα συρματοπλέγματα που χωρίζουν τις σκηνές των ΜΚΟ από τις σκηνές των προσφύγων, βλέπουμε απλωμένα ρούχα, για να στεγνώσουν, καθώς είναι η δεύτερη ηλιόλουστη μέρα μετά από πολύ καιρό. Παραδίδουμε τα κλινοσκεπάσματα, το ρουχισμό και τα τρόφιμα. Δυο από μας ταξινομούμε το ρουχισμό, όπως μας υποδεικνύουν οι εθελοντές που δραστηριοποιούνται στο σημείο αυτό, ενώ άλλοι δύο ξεφορτώνουν το δεύτερο βανάκι με τα τρόφιμα και φάρμακα. Στα σημεία αυτά επιτρέπεται να εισέρχονται πρόσφυγες και μετανάστες, που γνωρίζουν την αγγλική γλώσσα, ώστε να βοηθούν στο έργο των αλληλέγγυων και των ΜΚΟ. Είναι 10 η ώρα και ήδη ο κόσμος περιμένει στην ουρά για το φαγητό. Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας περιμένουν στην ουρά. Στην αναμονή ακόμα και τρεις ώρες για το πρωινό, το μεσημεριανό και το βραδινό. Στην αναμονή, για να προμηθευτούν ρουχισμό, στην αναμονή για τις χημικές τουαλέτες, στην αναμονή έξω από τη σκηνή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Εγκαταλείπουμε τον καταυλισμό έχοντας «παρατυπήσει», καθώς κάποιοι από μας δεν συμμορφωθήκαμε στις υποδείξεις των εθελοντών και Αστυνομικών και μοιράσαμε τρόφιμα, κίνηση που, όπως μας είπαν, είναι επικίνδυνη για τη σωματική μας ακεραιότητα. Θέλοντας όμως να κρατήσουμε έστω μια όμορφη εικόνα από την Ειδομένη του βούρκου, της απελπισίας, των σκουπιδιών, της τραγωδίας, των βρεγμένων ονείρων, των απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης, ε ναι, βγάλαμε κάποιες σοκολάτες και κρουασάν από την τσάντα και τα προσφέραμε σ' όποια παιδιά ήταν κοντά μας. Η χαρά και το χαμόγελό τους ήταν αυτό που «αιχμαλωτίσαμε» στη μνήμη μας. Όχι ότι θα σβήσουμε τις εικόνες των μωρών, που έκλαιγαν στην ουρά, κουρασμένοι σε μια αναμονή που δεν αντέχεται, ούτε την εικόνα ακρωτηριασμένων νέων πάνω σε αναπηρικά καροτσάκια, ούτε την ουρά έξω από τις ελάχιστες χημικές τουαλέτες, ούτε τους οπλισμένους άνδρες των ΜΑΤ πάνω στις γραμμές του τρένου, ούτε την έλλειψη οργάνωσης, την έλλειψη υποδομών, αν και θέλουμε απολίτικο αυτό το άρθρο. Κανείς δεν αμφισβητεί πως η Ειδομένη είναι ένα καζάνι που βράζει, ίσως μόνο ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, ο οποίος πιστεύει ότι ο καταυλισμός της Ειδομένης θ' αδειάσει, χωρίς να σημειωθούν επεισόδια. Φεύγουμε έχοντας στ' αυτιά μας τα όσα μας είπε μέλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, για γνωστές παθογένειες του συστήματος, που δυσχεραίνουν το έργο της προσφοράς. Φεύγουμε χωρίς να έχει κινδυνεύσει η σωματική μας ακεραιότητα, αν και μας είχαν προειδοποιήσει κάποιοι . «Είστε καλά, εκεί που θα πάτε είναι επικίνδυνα». Επιστρέφουμε γνωρίζοντας ότι έχουμε προσφέρει το ελάχιστο και οφείλουμε να ευχαριστήσουμε όσους στήριξαν την προσπάθεια αυτή, αλλά και όσους για δικούς τους λόγους ήταν επιφυλακτικοί. Χιλιόμετρα μετά την Ειδομένη συναντάμε πρόσφυγες πεζούς, φορτωμένους με σακ βουαγιάζ να κατευθύνονται προς Θεσ/νίκη. Ίσως αυτοί δεν ελπίζουν πια ότι τα σύνορα θ' ανοίξουν. Άγνωστο τι θα γίνει, όταν όλοι συνειδητοποιήσουν πως η Ευρώπη τους έχει γυρίσει την πλάτη. Ο Ντοστογιέβσκι έγραψε «Θα περάσουν αιώνες και αιώνες και η ανθρωπότητα θα διακηρύξει με το στόμα της σοφίας πως έγκλημα δεν υπάρχει και πως υπάρχουν μόνο πεινασμένοι. Χόρτασέ τους πρώτα και ύστερα ζητά τους αρετή».